WŁAŚCICIEL KAPITAŁU

Najpierw właściciel kapitału zjawia się na rynku środków trwałych i obrotowych oraz na rynku siły roboczej jako nabywca. Jego pieniądze zostają wymienione na owar, tzn. na środki trwałe i obrotowe oraz na siłę roboczą, czyli dokonują aktu cyrkulacji P—T. Następnie właściciel kapitału produkcyjnie konsumuje nabyte towary. Działa on w charakterze producenta innych to­warów, przy czym ich wartość jest większa niż wartość towarów użytych do ich wytworzenia. Wreszcie właściciel kapitału powraca na rynek w charak­terze sprzedawcy po to, by wymienić swój towar na pieniądz. W tej fazie dokonuje się akt cyrkulacji T—P. Dla prezentowanych dalej wywodów bardzo istotne znaczenie ma obser­wacja, że obrót poszczególnych rodzajów kapitału (trwałego, obrotowego i zmiennego) dokonuje się w niejednakowym tempie. Z tego punktu wi­dzenia kapitał dzieli się na kapitał trwały oraz kapitał płynny (obrotowy i zmienny). Obrót kapitału trwałego — pisze Marks — „a więc również i czas, którego obrót ten wymaga, obejmuje kilka obrotów części płynnych kapitału.