REKONSTRUKCJA POGLĄDÓW

Teza ta znajduje uzasadnienie tylko na gruncie takiego rozumienia akumulacji, przy którym uwzględnia się wyłącznie nakłady na rozbudowę środków trwałych oraz powiększenie środków obrotowych i rezerw, wyłącza natomiast z akumulacji wszelką konsumpcję. Jeżeli zaprezentowana tu rekonstrukcja fragmentu poglądów Marksa jest prawidłowa, to funkcjonującego w ekonomii politycznej socjalizmu rozumienia akumulacji nie można wyprowadzić z tych poglądów. Zapoznaje ono bowiem fakt, iż w Kapitale wyodrębnia się kilka rodzajów konsumpcji: konsumpcję pracowników, którzy wytworzyli produkt społeczny, konsum­pcję właścicieli kapitału, finansowaną z całej lub części wartości dodatko­wej oraz konsumpcję pracowników, finansowaną z kapitalizowanej części wartości dodatkowej.Teza o sprzeczności między konsumpcją a produkcją może, ale nie musi -jak zobaczymy dalej – być zasadna tylko o tyle, o ile odnosi się do dwóch ‘ pierwszych rodzajów konsumpcji.