SPOSÓB REPRODUKCJI

Z lektury Kapitału w sposób jednoznaczny wynika, że tempo, w jakim odbywa się reprodukcja rozszerzona, zależy z jednej strony od tego, jaka część wartości dodatkowej zostanie zużyta jako dochód właścicieli kapitału, a jaka część zostanie przeznaczona na zakup dodatkowej siły roboczej: i dodatkowych środków produkcji, z drugiej zaś od tego, na ile trafnie kapi­talizowana część wartości dodatkowej zostanie podzielona na dodatkowy kapitał trwały, obrotowy i zmienny. Można powiedzieć, że szanse na repro­dukcję rozszerzoną maleją wówczas, gdy zbyt dużą część wartości dodatko­wej wykorzystuje się jako dochód właścicieli kapitału, a także wówczas, gdy dzieląc kapitalizowaną część, nie zachowuje się właściwych proporcji po­między trzema wyodrębnionymi rodzajami kapitału. Z Kapitału nie można natomiast wyprowadzić wniosku, że szanse te rosną wówczas, gdy maleje cały fundusz konsumpcji.